Besluit  het college van burgemeester en schepenen

Aanleiding en voorgeschiedenis

Mail boomdeskundige Enigo Vandendriessche van vzw Regionaal Landschap West-Vlaamse hart op 12 juni met een voorstel tot samenwerkingsovereenkomst in het kader van het Bomenplan Wingene/Zwevezele.

Een zelfde overeenkomst werd eind 2023 reeds afgesloten voor deelgemeente Ruiselede.

Feiten, context en argumentatie

De ondersteuning vanuit Regionaal Landschap West-Vlaamse hart binnen het bomenplan bestaat uit 4 onderdelen:

1. een inventarisatie van de bomen in beheer van de gemeente en het opmaken van een beheerplan voor deze bomen
2. de opmaak van een kansenkaart
3. een abonnementsformule om de inventarisatie en het beheerplan up-to-date te houden
4. 2 campagnes om de aanplant van bomen te stimuleren, namelijk ‘Airkoe’ en ‘Boom zoekt tuin’.

Aangezien een kwalitatief lokaal bomenbeleid geen momentopname is, maar continue opvolging vraagt zijn de inventarisatie, de opmaak van beheerplannen en de
abonnementsformule aan elkaar verbonden. De 2 publiekscampagnes worden in eerste instantie uitgerold in de gemeenten die instappen in het pakket inventarisatie, opmaak van beheerplannen en abonnementsformule.

Voorwerp overeenkomst

1) Inventarisatie en beheerplan

1.1 De inventarisatie van alle bomen op openbaar domein in beheer van de gemeente. Het betreft een puntsgewijze inventarisatie en
geolokalisatie van alle bomen langs wegen, pleinen en groenzones. Bomen in houtkanten, bosbestand, speelbos of bosjes werden niet geïnventariseerd, tenzij de bomen een specifiek beheer nodig hebben i.k.v. veiligheid en doorgang.
Volgende criteria worden geïnventariseerd:

•  locatie
•  de ondergrond van de standplaats
•  beheertype boom (knotboom, hoogstam, gekandelaberd)
•  groeistadium (jong, halfwas, volgroeid, veteraan)
•  geschat aanplantjaar
•  conditie

1.2 Een analyse van het actuele bomenbestand in beheer van de gemeente op een aantal parameters (verdeling van geslachten/soorten, leeftijdsverdeling, …). De analyse wordt opgeleverd onder de vorm van een rapport.

1.3 De identificatie van de noodzakelijke eenmalige ingrepen aan het actuele publieke bomenbestand in beheer van de gemeente aan het licht gekomen tijdens de inventarisatie. De noodzakelijke eenmalige ingrepen worden opgeleverd als een lijst inclusief een geografische verwijzing.

1.4 De opmaak van een beheerplan voor het actuele publieke bomenbestand in beheer van het de gemeente. Het beheerplan bevat alle (cyclische) ingrepen die moeten garanderen dat de bomen in kwestie in de best mogelijke conditie verkeren. De periodieke schouwing van de bomen i.f.v. conditiebepaling maakt deel uit van het beheerplan. Het beheerplan is geïntegreerd in het GIS-bestand van de inventaris. Het beheerplan wordt opgemaakt voor 15 jaar ver.

Opmerking: Wingene liet in 2018-2020 een bomenplan opmaken door Vives. Dit resulteerde in een uitgebreid visiedocument met een aantal deelinstrumenten (beslissingsbomen, kwaliteitscriteria voor werfopvolging...), inclusief een GIS-inventaris met een planningstool gebaseerd op een Excel-algoritme. De planningstool was echter niet gebruiksvriendelijk genoeg om jaarlijks bij te werken. RLWVH stelt voor om het beheer van de bestaande GIS-inventaris en bijhorende beheersplanningstool over te nemen. Omdat bepaalde parameters in de tool van Vives ontbraken ten opzichte van hun eigen tool, is hiervoor sowieso een eenmalige terreinupdate nodig.

2) Opmaak kansenkaart

De identificatie van onbenutte mogelijkheden tot nieuwe beplantingen op openbaar domein onder de vorm van een ‘kansenkaart’ voor nieuwe beplantingen. De kansenkaart biedt een overzicht van potentiële plantlocaties voor bomen, hagen, heggen en houtkanten en wordt opgeleverd als GIS-bestand met een driekleurenindicatie van de beplantbaarheid van de onderzochte locatie (laag -, gemiddeld- en hoog beplantingspotentieel). De verschillende verzamelde parameters waarop het beplantingspotentieel bepaald is, maken deel uit van de attributentabel.

Opm.: de data van de kansenkaart werd intussen opgeleverd, maar de definitieve kansenkaart als onderdeel van de vergroeningsstrategie wordt momenteel intern verfijnd naar een realistisch plan (uitvoering collegebeslissing van 31/10/2022)

3) Abonnementsformule om de inventarisatie en het beheerplan up-to-date te houden

Er wordt een abonnementsformule opgestart waarbij de verdere opvolging, uitvoering en uitwerking van het bomenplan (inventarisatie, beheerplan, kansenkaart) wordt opgenomen. Het abonnement biedt garanties voor:

1. Het actueel houden van inventaris en beheerplan;
2. Het correct definiëren en overmaken van beheerplanning voor het lopende jaar, dit gebeurt via een GIS-cloud systeem, in beheer van het RLWVH;
3. De activering van de kansenkaart, middels het overmaken van de meest concrete mogelijkheden voor nieuwe beplantingen voor verder onderzoek;
4. De terbeschikkingstelling van expertise rond bomen;
5. De uitvoer van de cyclische schouwing van bomen.

4) 2 campagnes om de aanplant van bomen te stimuleren, namelijk ‘Airkoe’ en ‘Boom zoekt tuin’

De organisatie van een campagne ‘klimaatboom zoekt tuin’ richting brede publiek onder de vorm van een infoavond voor burgers rond het nut van bomen in de tuin, inclusief de mogelijkheid om een klimaatboom voor de eigen tuin te bestellen.

De organisatie van een campagne ‘airkoe’, waarbij alle landbouwers op het grondgebied van de gemeente de mogelijkheid worden aangeboden om één of meerdere ‘schaduwbomen’ voor vee te laten aanplanten in hun weiden.

Opm. campagne 'Boom zoekt tuin' is doorgegaan in 2024; campagne airkoe is lopende (uitvoering collegebeslissing van 31/10/2022)

 

Engagementen Regionaal Landschap West-Vlaamse hart

1. de organisatie van de tewerkstelling, inclusief technische omkadering en noodzakelijke werkuitrusting, van 1VTE ‘bomenplanner’ met financiële middelen van de provincie en de gemeente. De bomenplanner levert de personele capaciteit die noodzakelijk is om de gewenste output te kunnen realiseren binnen een billijke termijn.
2. De opmaak van een bomenplan, kansenkaart, beheerplan.
3. Het leveren van volgende diensten in een abonnementsformule:
   • Het actueel houden van inventaris en beheerplan.
   • Het correct definiëren en overmaken van beheerplanning voor alle lopende jaren, die gevat zijn door deze overeenkomst. Dit gebeurt via een GIS-cloud systeem in beheer van het RLWVH. De gemeente kan binnen het abonnement gebruik maken van 1 gebruikersaccount in de GIS-cloud omgeving. Per extra account rekent het RLWVH 250 € per jaar aan.
   • De activering van de kansenkaart, middels het overmaken van de meest concrete mogelijkheden voor nieuwe beplantingen aan de gemeente voor verder onderzoek.
   • De terbeschikkingstelling van expertise rond bomen.
   • De uitvoer van de taken m.b.t de cyclische schouwing van bomen (de vastgelegde jaarlijkse, driejaarlijkse of vijfjaarlijkse schouwing uit het beheerplan).
   • De bomenplanner vrijwaart 18 werkdagen op jaarbasis voor de uitvoering van het jaarlijkse abonnement.

 

Engagementen gemeente

1. Een financiële bijdrage van 7000 euro voor de opmaak van de inventaris.
   Opm: Normaal bedraagt de kostprijs 10.000 euro. Aangezien de gemeente Wingene reeds beschikt over een bomeninventaris uit 2020, waardoor het RLWVH voor de opmaak van de bomeninventaris wat efficiëntiewinst kan boeken, rekent het RLWVH het tarief aan van een 'kleine gemeente'.
2. Een financiële bijdrage in de kosten voor de campagne ‘klimaatboom zoekt tuin’ en de campagne ‘airkoe’. Het RLWVH en de gemeente organiseren deze acties in kostendeling (50/50) waarbij het RLWVH prefinanciert. Het eigen aandeel van het RLWVH is begrensd op € 5000. De bedragen voor de gemeente (afhankelijk van het aantal deelnemers) worden achteraf gevorderd via schuldvordering door het RLWVH.
3. Een financiële bijdrage van €3500 per jaar in de kosten voor het abonnement. Het abonnement start vanaf 1 januari 2026. De bijdrage wordt jaarlijks opgevraagd door het RLWVH. Op basis van deze prijs biedt het RLWVH ondersteuning voor 18 dagen per jaar.
4. Een financiële bijdrage van 4000 euro voor de opmaak van de kansenkaart. Dit bedrag werd in het jaar 2024, na oplevering van de kansenkaart, opgevraagd door het RLWVH aan de gemeente.
5. Alle noodzakelijke ondersteuning m.b.t. de realisatie van de beoogde output, concreet :
   • Het aanleveren van alle beschikbare info m.b.t. het gemeentelijke patrimonium en het actuele bomenbestand in beheer van de gemeente.
   • Desgevallend, de organisatie van publieke betrokkenheid bij de totstandkoming van het beheerplan, …
   • De terbeschikkingstelling van menskracht en infrastructuur i.f.v. de campagne ‘klimaatboom zoekt tuin’ (locatie voor de infoavond, personele kracht i.f.v. de verdeling van de klimaatbomen zelf, …)
   • De terbeschikkingstelling van menskracht en gegevens i.f.v de uitrol en de communicatie richting landbouwers i.k.v. de ‘airkoe’ campagne (assistentie m.b.t. de oproepbrieven, etc.)
6. De formele vaststelling van het beheerplan en de kansenkaart als basis voor het verdere bomenbeleid van de gemeente.
7. De maximale toepassing van het beheerplan in de dagdagelijkse werking van de gemeente met als doel het bekomen van een vitaal en gevarieerd bomenbestand.
8. De verdere samenwerking met het RLWVH onder de vorm van een abonnementsformule zoals beschreven in deze overeenkomst. 

Bevoegdheid en juridische grond

• Decreet lokaal bestuur van 22 december 2017
• Collegebeslissing van 31/10/2022 tot opmaak van een kansenkaart voor bomen in het buitengebied en de organisatie van de publiekscampagnes "Airkoe" en "Boom zoekt tuin"

Financiële gevolgen

De nodige kredieten zijn voorzien in het strategisch meerjarenplan 2025 via:

• MJP000359: mitigatie en adaptatie acties in toepassing van het lokaal energie- en klimaatpact
• actie 000001: gelijkblijvend beleid
• verantwoordelijke dienst: Milieu en Klimaat

Er is 35.971 euro beschikbaar

Bijlagen

• Mail West-Vlaamse Hart op 12/6/2025 met voorstel tot samenwerkingsovereenkomst in het kader van het Bomenplan Wingene/Zwevezele
• Samenwerkingsovereenkomst in het kader van het Bomenplan voor Wingene/Zwevezele